Ayrıntılı US gebe bir kadının bir perinatoloji uzmanı tarafından muayene edilmesi anlamını taşır. Perinatoloji uzmanı kadın doğum uzmanının 3 yıl süren bir üst ihtisas yapması ile elde ettiği, bir yan dal uzmanlığıdır. Gebeliğin anne ve bebek sağlığı açısından etraflıca muayenesi ve değerlendirilmesi anlamını taşır. Yani kadın-doğum uzmanlarının takip ettikleri gebelerin perinatoloji(riskli gebelik) uzmanları tarafından konsültasyonu(ikinci bakış) değerlendirilmesidir. Bu muayenede gebelik, bebekte doğumsal hastalıklar, kromozom hastalıkları, erken doğum, büyüme gelişme geriliği, gebelik hipertansiyon, plasenta patolojileri, amniotik sıvı anormallikleri, çoğul gebeliğe bağlı olabilecek riskler gibi durumlar başta olmak üzere, myom+gebelik, gebelik+diabet, gebelik+annenin kalp hastalıkları, akciğer hastalıkları, kan pıhtılaşma bozuklukları, kanserler, böbrek hastalıkları…gibi gebeliği komplike edebilen veya anne bebek sağlığını tehdit eden durumlar açısından erken teşhis, riskleri öngörme ve tedavi sürecinin ve gebelik takip planlamasının yapıldığı bir muayenedir.
“Perinatal Muayene” olarak ta adlandırabileceğimiz bu konsültasyonun gebeliğin, 11-14, 20-22 ve 30-32. haftasında, yani üç kez yapılması ideal olanıdır. Bu muayeneler içinde en çok bilgi elde ettiğimiz olanı 20-22. hafta olanı olup, eğer gebe kadın sadece bir kere perinatoloğa gönderilecekse bu hafta seçilir. Genellikle halk arasında bilinen de bu zamanda yapılan muayene olarak bilinir. Bu muayenede olmazsa olmaz iki kriter vardır;
1. İyi bir US cihazı olması,
2. Muayeneyi yapan kişinin bu konuda uzman olmasıdır.
Aksi takdirde bu muayene tam tersine fayda yerine zarar getirir. Bu konuda 1993 yılında Amerika’da yapılan RADIUS çalışmasında, pratisyen hekimden, radyoloğa, nükleer tıp uzmanından dahiliye uzmanına kadar gebelerde US muayenesi yapan tüm doktorların sonuçları, prospektif bir çalışmayla, incelendiğinde yanlış veya eksik değerlendirmeye bağlı olarak, US muayenesinin fayda yerine eksik değerlendirme ve yorumlanmasına bağlı olarak, zarar verebildiği ortaya konmuştur.
Eğer gebe kadınlar bir perinatoloji uzmanınca da muayene edilirse, maternal-fetal(anne-bebek), mortalite(ölüm) ve morbiditesinde(hastalık veya sakatlık) %50’ye varan oranda azalma olmaktadır.
Gebeliği takip eden kadın doğum uzmanları gerekli takip ve tedaviyi yaparken, bu muayene sonrası perinatoloji uzmanının muayene raporu ve tavsiyelerine göre takip protokollerini düzenlerler. Bazen bu konsültasyonlara, tıbbi genetik uzmanları da dahil olurlar. Ayrıca doğum öncesi ve sonrasında, kardiolog, nefroloji uzmanı, patologlar(özellikle neonatal otopsi yapanlar), radyoloji uzmanları, yoğun bakım uzmanları başta olmak üzere tıbbın diğer branşları da katılırlar.
Özet olarak ayrıntılı US, gebe bir kadının gebeliğinin en iyi şekilde takip ve tedavisinin düzenlenmesinde branşlar arası bir işbirliğidir. Ayrıntılı gösteren bir US cihazı ile bebeğe bakılması demek olmadığı gibi sadece bebeğin resmini çekme muayenesi de değildir. Ailelerin eve sağlıklı bebek götürmeleri tüm çabamızdır ve tıpta sonuçları yorumlarken kriterimiz, “take home healty baby rate”, yani “eve sağlıklı bebek götürme oranı”dır.
Bildiğiniz gibi perinatolojide sloganımız, “anne ve bebekler ölmesin, sağlıklı olsunlar” şeklinde olup tüm anne adaylarımızın en iyi tıbbi yardımı almaları hedefimizdir.
Prof Dr Ali ERGÜN
Perinatoloji Uzmanı
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Anahtar kelimeler; ultrason, ayrıntılı ultrason, gebelik, gebelik takibi, perinatoloji uzmanı, riskli gebelik, erken doğum, bebekte büyüme geriliği, perinatal muayene, konsültasyon.